مؤسسه صندوق پس انداز كاركنان راه آهن جمهوري اسلامي ايران
*محمد اخوان / مشاور مدیرعامل موسسه صندوق پس انداز کارکنان راه آهن
بر اساس نظریه سازمان بین المللی کار (ILO ) مهم ترین اصل پیشبرد اهداف ایمنی در هزاره سوم میلادی تمرکز بر “فرهنگ ایمنی” است. فرهنگ ایمنی شامل اعمال کلیه ارزش های لا زم در زمینه بهداشت شغلی و ایمنی، نگرش های مؤثر و مفید در این زمینه، به کارگیری قوانین، سیستم ها و روش های مدیریت و مشارکت در جهت ایجاد محیط کاری سالم و ایمن می باشد.
مطالعات انجام شده حاکی از آن است که محیط کار یک ارتباط پویا و متقابل میان کارکنان پدید می آورد که بخشی از محیط اجتماعی آنها را تشکیل می دهد.در واقع محرکهای محیطی ابتدا بوسیله حواس فرد دریافت گردیده و با توجه به آموخته های پیشین و انگیزش های او یافته ها ادراک شده ، سپس فرد ادراکات خود را تحلیل نموده وسپس یک رفتار مشخص از خود بروز می دهد.
یکی از رفتارهای مهم کارکنان که بایستی مورد توجه قرار گیرد سطح ریسک پذیری (Risk Tolerable rate ) می باشد که از مبانی مهم ارتقاء فرهنگ ایمنی می باشد . با ارتقاء سطح دانش و آگاهی کارکنان از طریق برگزاری جلسات توجیهی رو در رو T.B.M)) میتوان آنها را متوجه خطراتی نمود که با آن مواجه خواهند شد، بخش اندکی از عوامل ریسک پذیری به عوامل شخصیتی افراد بستگی داشته و بخش زیادی از عوامل با اجرای برنامه های آموزشی مستمر و مطلوب تحت کنترل قرارخواهند گرفت. حفظ و تداوم فرهنگ ایمنی در سازمان نیازمند استفاده از تمام ظرفیت ها جهت ارتقاء سطح آگاهی و دانش کارکنان برای شناخت خطرات و پیشگیری و کنترل آنها می باشد.
مهمترین عنصر در ارتقاء فرهنگ ایمنی استفاده از روشهای غیر متعارف در حوزه آگاهی رسانی در ریسکهاست روشهایی مانند برگزاری و شبیه سازی ریسک در سایر شرکتها و سالنهای تولیدی برای سالنهای مستعد ریسک و آگاهی دادن حضوری به پرسنل درگیر در فرایند تولید می باشد. این رویه بسیار موثر تر از روشهای آکادمیک در حوزه های تولیدی و اپراتوری کمک به کاهش ریسکها می نماید.
با توجه به اینکه در حا ل حاضر وجود رابطه معنی دار ی بین ایمنی و بهداشت با مواردی نظیر افزایش رضایت کارکنان ،راندمان کاری و بهره و ر ی امری اثبات شده می باشد ارتقاء سطح فرهنگ ایمنی گام مهمی در این جهت نیز می باشد. بدیهی است افزایش سطح بهره وری در سایه د ا ر ا بودن محیطی بهداشتی ، ایمن و کارکنان سالم ایجاد می گردد.
استقرار یک برنامه جامع فرهنگ ایمنی برای بلند مدت ضروری می باشد و نتایج مورد انتظار در اثر تعامل خوب مدیریت ارشد سازمان و مشارکت کارکنان حاصل خواهد شد. این برنامه با شناخت نقاط ضعف و آسیب پذیر شروع شده وایجاد بسترهای مناسب بهبود همراه با اقدام در جهت رفع نقاط ضعف و دست یابی به اهداف و استراتژیهای تعیین شده تداوم خواهد یافت.
از روشهای موثر در ارتقاء فرهنگ ایمنی سازمان تبادل تجربیات آموزنده (Lesson Learned ) در زمینه ایمنی و بهداشت می باشد.گامهای اولیه در جهت انتقال تجربیات بین شرکتهای تابعه موسسه صندوق پس انداز کارکنان راه آهن برداشته شده و این امر در استقرار سریع نظام HSE در شرکتها داشته و نقش به سزایی در جلوگیری از بروز خطرات خواهد داشت.ارتقاء سطح فرهنگ ایمنی پیمانکاران فرعی و ایجاد سیستم انگیزشی و تحلیل روند نرخ رفتارهای ناایمن آنها نیز گام موثری در جلوگیری از بروز خطرات دارد.
رویکرد سیستمی به ارتقاء فرهنگ ایمنی همه اجزاء سازمان و فرایندها را شامل می شود و یک ارتباط منطقی برمبنای استراتژیها و اهداف بین آنها برقرار نموده و در واقع کل سازمان و مدیران بخشهای مختلف را در گیر سیستم می نماید که این مسئولیت ایمنی همه رده های شغلی را نیز در بر می گیرد هم در رده اپراتوری و هم در رده مدیران حوزه صف و ستادی . در نگاه نوین به ایمنی و بهداشت صنعتی فراگیر مسئولیتهای ایمنی و بهداشت تنها به عهده مدیریت HSE نخواهد بود ولی بیشترین دغدغه و مسئولیت را مدیریت ارشد ( مطابق ضوابط قانون کار) و مدیریت QHSE در سازمان خواهند داشت .
امید است همه همکاران با تلاش مستمر و با یاری و کمک یکدیگر در جهت جلوگیری از بروز خطرات و تحقق اهداف تعیین شده به توفیقات روزافزون دست یابند.
